İnekler VR ile 'mutlu' olabilir mi? Rusya'da çıktı, Türkiye'de denendi...

Yakın zamanda başına sanal gerçeklik (VR) gözlüğü geçirilmiş inekleri görmüşsünüzdür. Aksaray'da büyükbaş hayvancılıkla uğraşan İzzet Koçak, Rusya'dan aldığı ilhamla hareket etmiş. Hedef; ineklere sanal gerçeklikle yeşil çayırları izleterek süt üretimini artırmak. Peki bu mümkün mü? İnekler bu şekilde mutlu olup daha verimli olabilir mi?

Sorunun cevabını bulmaya derinleşmeden Rusya konusunu açmakta fayda var. Bu fikir aslında 2019'da Rusya'da Tarım ve Gıda Bakanlığı tarafından ortaya atılmıştı. Teori şöyle söylüyor:

“Mutlu inekler daha fazla süt üretirler ve ürettikleri süt daha besleyicidir. Soğuk, tıkış tıkış ve karanlık bir ahırda kalan inekler, özgürce dolaşabildikleri yemyeşil ve güneşli bir merada olduklarını düşünürlerse daha mutlu olabilirler.”

AA'nın haberine göre İzzet Koçak bu teoriyi test etti ve ilk örneklere göre başarıya da ulaştı. Hayvanseverler söz konusu uygulamaya ciddi bir şekilde tepki gösterirken Koçak şöyle diyor:

“İşletmemizdeki ineklerden günlük ortalama 22 litre süt alıyoruz. Sanal gerçeklik gözlüğü taktığımız ineklere uçsuz bucaksız yeşil bir mera izlettiriyoruz. Sanal gerçeklik gözlüğü taktığım 2 ineğin süt ortalaması 27 litreye kadar çıktı. Bu gözlükler hayvanlara duygusal anlamda iyi geliyor. Hayvanların daha az stresli olduğunu gözlemledik. Bu iki durum da süt verimine yansıyor, sütün kalitesi ve miktarı artıyor.”

TUTARSA TÜM İNEKLERDE UYGULAYACAK

Koçak, sosyal medyada gördükleri bu yöntemi öncelikle iki inekte denemiş. İkinci etapta 10 sanal gerçeklik gözlüğü daha sipariş ettiklerini söyleyen Koçak, başarılı olurlarsa tüm inekler için aynı yöntemi kullanacaklarını ifade ediyor.

Saatlerce bir VR gözlüğü takmanın “locomotion” (canlının kendi enerjisi ile yer değiştirmesi) problemi yarattığı için mide bulantısı yapabildiği biliniyor. Gözlüğün kendisi de uzun süreli kullanım için yeterince konforlu olmayabilir. Ancak ne ineğiz ne de veteriner... Dolayısıyla uzmanlara danışmakta fayda var.

Texas AgriLife Araştırma Merkezi'nde görev yapan besi sığırı uzmanı Doç. Dr. Jason Banta, “Birçok durumda, gözlüklerin sığırlarda bir miktar stres ve rahatsızlığa neden olacağını düşünüyorum. Hiçbir çiftçiye denemeyi tavsiye etmem” diyor.

Melbourne Üniversitesi'nde hayvanların konforu üzerine araştırmalarda bulunan bilim insanı Mia Cobb ise “Sanırım sanal gerçekliği ineklere tarif edildiği gibi (bir ineğin kafasına iki VR gözlüğü takarak) uygulamanın faydalı olacağını düşünüyorum” ifadelerini kullanıyor.

'ŞÜPHEYLE YAKLAŞILMALI'

Doç. Dr. Banta aynı zamanda Rusya'da yapılan çalışmanın teorik olarak iddia ettiği sonuçlara şüpheyle yaklaşmak gerektiğinin de altını çizerken bu kanıya ancak derinlikli bir araştırma sonucunda ulaşılabileceğini aktarıyor.

PennState Üniversitesi'nde süt sığırı üretimi uzmanı olan Doç. Dr. Adrian Barragan ise süt veriminin yaş, laktasyon dönemi, diyet, su alımı, ısı azaltma yönetimleri ve hayvanın sağlık durumu gibi birçok faktörden etkilendiğini vurgularken şunları söylüyor:

“Rusya'daki 'çalışma' ve Türkiye'deki örnekte verilen bilgilerden; bunun sadece tek bir süt üreticisi tarafından küçük bir hayvan popülasyonu üzerinde uygulanıp toplanan ve herhangi bir bilimsel değer taşımayabilecek gözlemsel veriler olduğu anlaşılmaktadır.

Sütün akmasını sağlayan hormon oksitosin, insanlarda mutluluk ve sevgi gibi olumlu zihinsel aşamalarla ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte hayvanlarda ise ağrı, korku veya mutluluk gibi duygusal aşamaları ölçmenin bilinen zorluklarından dolayı, sığırlarda da durumun böyle olduğuna dair önemli bir bilimsel kanıt yoktur.”

'KAFA KARIŞTIRICI BİR GÖRSEL DENEYİM...'

Ayrıca temel bir problem var. Bu kulaklıklar, insanlar için olması gerektiği gibi çalışıyorsa, bu, ineğin her bir gözle farklı, senkronize olmayan, çift görüntü gördüğü anlamına geliyor. Melbourne Üniversitesi'nden Dr. Sarah Webber bu görüntünün inekler için kafa karıştırıcı bir görsel deneyim anlamına gelebileceğini de söylüyor.

İnek kafasına uygun bir VR gözlüğü yapılsa bile dünyayı ve renkleri farklı algılayan, belki de daha önce hiç mera görmemiş ineklerde bu uygulamanın fark yaratıp yaratmayacağını bilmek zor. İneklerine sevgiyle baktığını düşündüğümüz İzzet Koçak'ın aldığı sonuçta VR gözlüğünün hangi etkisinin pay sahibi olduğunu da şimdilik bilemiyoruz.

Bilinen ise bir ineğin “laktasyon eğrisinin” en fazla güneş ışığı olduğunda zirve yaptığı ve birçok çalışma, ineklerin günde 16 saat tutulduğu ahırlarda ışıkların açık tutulmasının süt verimini artırdığını gösteriyor. Burada da muhtemel olan ineğin kafasına bağlı akıllı telefondan gelen ışığın süt üretimini artırmış olma ihtimali sanki...

metin.aktasoglu@haberglobal.com.tr 

*Kaynaklar: Vice (Is This a Happy Cow?), AA (İneklere sanal gerçeklikle yeşil çayırları izleterek süt üretimini artırmayı hedefliyor), The Sun (Cows cooped up for winter fitted with virtual reality goggles — so they think they’re outside)

Kaynak: Web Özel