Türkiye'yi de etkilemişti! Ege'nin kabusu Amorgos felaketi

Ege'deki deprem fırtınası 1956 yılında gerçekleşen 7,2 şiddetindeki Büyük Amorgos Depremi'ni gündeme getirdi. Türkiye kıyılarını etkileyen depremin tekrarlanmasından endişe edilirken Yunan sismologlar son deprem fırtınasını 1956'daki büyük depremle kıyaslamanın zorlama bir yorum olduğunu söyledi. Prof. Dr. Şükrü Ersoy'a göre de bu fırtınada 7 büyüklüğünde bir deprem olacağını kesin olarak söylemek mümkün değil.
Yunan basını, Santorini'de art arda yaşanan depremlerin, 1956 Amorgos felaketinin anılarını canlandırdığını belirterek "tarih tekerrür edebilir mi" sorusunu soruyor. Santorini ve çevresindeki Kiklad Adaları sismik hareketliliğe yabancı değil. Son birkaç gündür bölge, Richter ölçeğinde 4.0'ı aşan büyüklükte yüzlerce depremle sarsılırken, yetkililer bu sarsıntıların volkanik değil tektonik olduğunu vurguladı. Ancak yoğun aktivite bölgenin sismik geçmişiyle ilgili endişeleri alevlendirdi; özellikle de yakın tarihte Yunanistan'ı vuran en güçlü deprem olan yıkıcı 1956 Amorgos depremi şu sıralar bölgenin gündeminde. Sismik verileri 1956'daki deprem açısından inceleyen deprem bilimcilere göre ise yaşanan hareketliliğin yeniden 7 üzeri bir depreme neden olacağı konusunda kesin konuşulamaz.

TSUNAMİ DE OLDU
9 Temmuz 1956'da, yaklaşık 7.2 büyüklükteki güçlü bir deprem, son günlerde sismik hareketlilik yaşanan noktanın hemen yanındaki Amorgos'un güneyinde meydana geldi. Deprem son iki yüzyılda Akdeniz'de kaydedilen en büyük tsunamiyi de tetikledi. Adalardaki tüm köyler yıkıldı, 3.200'den fazla bina hasar gördü. Deprem sırasında Santorini'de 54 kişi hayatını kaybetti. Bu iki felaket Yunanistan'da silinmez bir iz bıraktı ve bölgenin sismik aktiviteye karşı ne kadar savunmasız olduğunu gösteren acı bir tecrübe olarak hafızalara kazındı.
20 METRELİK DALGALAR
Amorgos'un güney kıyılarında 20 metre yüksekliğe ulaşan dalgalara neden olan tsunami Astypalaea'da ve Girit ile Batı Anadolu'da hasara yol açtı. Tarihi kayıtlar, denizin Amorgos'un Katapola Limanı'ndan tamamen çekildiğini ve dalgalar geri çarpmadan önce insanların deniz tabanında yürümesine izin verdiğini gösteriyor.
75 KİLOMETRELİK KIRIK
Son bilimsel araştırmalar, 1956 depreminden sorumlu fay hakkında yeni bilgiler ortaya koydu. Nature dergisinde 2024 yılında yayınlanan bir çalışma, Amorgos Fayı boyunca 75 km uzunluğunda bir deniz tabanı kırığı tespit etti. Bu uzunluk, hem depremi hem de tsunamiyi tetikleyen büyük yer değiştirmenin kanıtı olarak görüldü. Depremin merkez üssü Amorgos'un 5-20 km güneyindeydi. Derinliği ise yaklaşık 25 km olarak tahmin ediliyordu. Sadece 13 dakika sonra, Santorini yakınlarında 6.0-7.2 arasında değişen güçlü bir artçı sarsıntı meydana geldi. Sarsıntılar hasarı daha da artırdı.
ÜÇ İHTİMAL VAR
Deprem bilimci Prof. Dr. Şükrü Ersoy, bölgedeki sismik hareketliliğin büyük bir depreme yol açıp açmayacağıyla ilgili şu bilgileri verdi: "1956 Amargos Deprem Felaketi 7,2 büyüklüğündeydi; bu ölçümün izleri de bulundu. Bugünkü sismik hareketlilik deprem olan Amorgos'a komşu bir noktada yaşanıyor. Volkanik bir faaliyetin işaretleri olabilir. Çünkü büyüklük 5'e kadar çıkıyor. Çok sayıda deprem var. Ancak buradaki hareketlilik büyük depremleri tetikleyebilir mi, bunu kimse söyleyemez. Bu aktivitenin sonunda hiçbir şey oymayabilir. Deprem olabilir, volkanik faaliyet başlayabilir, tsunami olabilir."

BÖLGESEL FAYLAR MI?
Yunan sismolog Efthymios Lekkas ise Santorini-Amorgos sismik aktivitesinin volkanik hareketlerle değil, bölgesel faylar boyunca gerçekleşen tektonik kaymalarla bağlantılı olduğunu vurguluyor. Bilim insanları daha büyük bir depremi göz ardı edemiyor ama sarsıntıların 5.0-5.5 büyüklüğünde olabileceğini söylüyor. Yunan medyasına göre Santorini-Amorgos Fayı 1956'dan beri kırılmamış durumda. Bu durum potansiyel stres birikimi konusunda endişelere yol açıyor. Uzmanlar, Santorini'nin sismik aktivitesinin genellikle kalderasının altındaki magma hareketleriyle bağlantılı olduğunu söylerken, Amorgos Fayı'nın tamamen tektonik olduğunu, yani stresin on yıllar boyunca birikebileceğini vurguluyor.
[email protected]
Kaynak: Web Özel