Okul servis araçlarında 12 yaş sınırı 2021'e kadar esnetildi

Okul servislerinin 12 yaşından büyük olmaması konusunda yasal düzenlemelerle ilgili, okul taşıtı sahipleri ve eğitim sendikaları arasındaki tartışmada yeni bir gelişme yaşandı. Bugün Resmi Gazete'de yayınlanan yönetmelik değişikliği ile 2019 ve 2020 yılları itibariyle 12 yaşını doldurmuş, yani bu yıl 2007 ve gelecek yıl 2008 model okul servis araçları 1 Temmuz 2021'e kadar okul servisi hizmeti verebilecek.

Yapılan yönetmelik değişikliğinde "2019 ve 2020 yılları itibarıyla on iki yaşını bitirecek ve okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlarda, muayeneden geçmiş olması kaydıyla 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendindeki şart 1/7/2021 tarihine kadar aranmaz." ibaresi yer aldı. Peki Okul Taşıtları Yönetmeliği'nin 4'üncü maddesinin birinci fıkrası f bendi nedir? Bu madde okul taşıtlarında aranacak şartları düzenlerken, f bendi okul servis araçlarının yaş sınırını belirliyordu.

Taşıtlarda aranacak şartlar 

MADDE 4 – (1) Taşımacılar tarafından okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlarda aşağıdaki şartlar aranır: 

f) Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları oniki yaşından büyük olmayacaktır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanacaktır. 

Eğitim sendikalarının ve ailelerin eski model servis araçların çocukların sağlığı ve can güvenliğini tehdit ettiğini gerekçe göstererek 12 yaş sınırında yapılacak bir esnekliğe şiddetle karşı çıkıyordu.

Danıştay'ın "Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları 12 yaşından küçük olmalıdır" kararı bulunurken, Milli Eğitim Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı da yasaları gerekçe göstererek sınırın kaldırılması veya bir düzenlemeyi uygun görmediğini açıklamıştı.

Buna karşılık okul servisi aracı sahipleri Şoförler ve Minibüsçüler Federasyonu aracılığıyla İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile görüşerek ekonomik şartları gerekçe göstererek araçların yenilenmesi konusunda kendilerine 2 yıl süre verilmesini talep etmişti.

Okul servis aracı sahipleri 12 yaş sınırının kaldırılması için TBMM Dilekçe Komisyonu'na başvurmuş, ekonomik olarak araçları yenileme imkanlarının bulunmadığını belirterek, Meclis'ten düzenleme istemişti. Komisyon Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Belma Satır da, konuyu ilgili bakanlıklara iletmişti. Buna karşılık Milli Eğitim, Ulaştırma ve Altyapı, Sanayi ve Teknoloji, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler bakanlıkları, ailelerin çocuklarının can güvenliği için hassasiyet gösterdikleri "okul taşıtları" konusunda tavizsiz bir tutum sergilemişti. TBMM'ye görüş bildiren bakanlıklar, Danıştay'ın 12 yaş sınırını zorunlu kılan kararına da atıf yaparak "uygun değil" değerlendirmesinde bulunmuştu. 

Federasyon heyeti, Emniyet Genel Müdürlüğü ile de görüşme yapmış, 12 yaşından küçük 81 bin 563 okul taşıtı bulunduğunu, kullanım amacı ticari nitelikte 97 bin 957 adet taşıtın ise 12-20 arasında olduğu tespitini yapan emniyet, diğer bakanlıklarla çalışmaya göndermede bulunmuştu. 

Bakanlıkların konuyla ilgili komisyona gönderdiği yazılar özetle şu şekildeydi: 

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: Çocukların öncelikle sağlıklı gelişimini temin etmek, risklere karşı güçlü ve duyarlı nesiller yetiştirmek bakanlığımızın çocuğa yönelik öncelikli politikaları arasında yer almaktadır. Bu ilke doğrultusunda taşıma faaliyetlerini düzenli ve güvenilir hale getirmek için hazırlanan yönetmelik yürürlüktedir. 

Milli Eğitim Bakanlığı: Düzenleme yapılabilmesi için dört bakanlığın ortak görüşünün bulunması gerekmektedir. Ayrıca Danıştay'ın "Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları 12 yaşından küçük olmalıdır" kararı bulunmaktadır. 

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı: Danıştay kararı doğrultusunda okul servis araçlarının yaşı 12 olarak uygulanmıştır. Yönetmelik de bu yönde çıkarılmıştır. Söz konusu talebe ilişkin bakanlığımızca herhangi bir düzenleme yapılması uygun görülmemektedir. 

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Kanunda belirlenen yaş şartının ve yeni üretilen araçların daha ileri seviye güvenlik şartlarını barındırmasının göz önünde bulundurulmasında fayda mütalaa edilmektedir.

Emniyet Genel Müdürlüğü: Araç tescil bilgilerinde okul servisi olarak kayıtlı 2008-2019 model yılları arasında minibüs ve otobüs cinsi araç sayısı toplam 81 bin 583'tür. Türkiye genelinde 6 Mayıs 2019 itibariyle kullanım amacı ticari olan 12-20 yaş grubu servis aracı sayısı ise 97 bin 957'dir. 

Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu Başkanı Fevzi Apaydın, "30'a yakın servis aracı odası başkanıyla İçişleri Bakanımızı ziyaret ettik. İstek ve taleplerimizi ilettik. Bakanımız konunun diğer dört bakanlığı da ilgilendirdiğini söyledi. Bazı hususları bir yıl erteledik ama 12 yaş konusunda süre istiyoruz. Ekonominin daraldığı bu dönemde bize 'bir iki yıl zaman verin' diyoruz" demişti.  

Buna karşılık eğitim sendikaları bu talebe şiddetler karşı çıkıyor. 

Eğitim Bir-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, "Çocuk sağlığı ve güvenliği her şeyin üstünde tutulmalıdır. Ekonomik gerekçeler veya ticari maliyet gözetilerek okul ve çocuk güvenliği göz ardı edilmemelidir" değerlendirmesinde bulunmuştu.

Eğitim-iş Genel Başkanı Mehmet Balık, "Ailelerin zaten canı burnunda. Bakımsız ve yaşlı araçlar can güvenliğini tehdit edici. Çocuklarımızın can güvenliği için 12 yaş sınırı gevşetilmemeli. Özellikle kırsal kentlerde yaygın, 12 yaş üstünde olup hukuka aykırı, usulsüz şekilde okul taşıtı olarak kullanımların da önüne geçilmeli" demişti. 

Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken de tartışmaya müdahil olmuş, "Okul taşıtı araçları ithal araçlar. Bir taraftan tedbir alınıyor, bir taraftan deliniyor. Bu araçlar yaş sınırına takılınca olmuyor. Araç 12 yaşında ama daha 100 bin kilometre yapmamış, sehir içinde kullanılan araçlar bunlar. Milli servet heder oluyor. Hem mal sahibinin yeni araç alacak maddi gücü yok hem de bu ekonomik darboğazda lüks harcama gibi geliyor. 1-2 yıl içinde ekonomi normale döndüğünde taşıt sahipleri rahatlayacaktır. İçişleri Bakanımız bürokratlarına 'çalışın' talimatı verdi. Bakanlık ile Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu çalışma yapıyor. Okullar açılmadan konu çözüme kavuşur" demişti.