Yaya geçidi kültürünü neden ısrarla öğrenmiyoruz?

Türkiye'de yaya geçitleri sürücülerin çok büyük bir kısmı için sadece beyaz çizgilerden ibaret. Bir YouTube kanalı için Ankara'da çekilen ve sosyal medyada viral olan videoda bunun açık örneği. Videoda, trafik ışıklarının olmadığı yaya geçidinde bekleyen iki kişi, dakikalarca yolda beklemelerine rağmen hiçbir sürücü yol vermiyor. Bu sırada bir işçi servisi yolda bekleyen yayaların geçmesi için bir anda durunca kaza meydana geliyor. 👇

652 TL PARA CEZASI

Trafik Kanunu'na göre, sürücüler yaya ve okul geçitlerinde yavaşlamak ve trafik ışıklarının olmadığı yerlerde yani yaya öncelikli yollarda geçiş hakkı vermek zorunda. Özellikle son yıllarda bu kurala riayet edilmesi için, üç boyutlu yaya geçidi uygulaması bile başlatıldı.

Bunun yanında 2019 yılı 'yaya öncelikli trafik yılı' ilan edildi. Ardından trafikte önceliğin yayalarda olduğunu belirten 'kırmızı çizgimizi çekiyoruz' uygulamasıyla farkındalık yaratılmaya çalışıldı. Ancak öncelik vermediği tespit edilmesi halinde 652 TL para cezası kesilen bu kurala uyan neredeyse hiçbir sürücü yok.

'YAYA ÖNCELİKLİ YIL' DA DAHA FAZLA KAZA

Bunu Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanlığı'ndan alınan verilerde görebiliyoruz. Verilere göre; trafik kazalarına neden olan unsurlarda sürücü kusurları arasında yer alan, yaya ve okul geçitlerinde yavaşlamamak ve yayalara geçiş hakkı vermemek kuralına uyulmaması nedeniyle 2017 yılında 993, 2018 yılında bin 305, 'Yaya öncelikli yıl' ilan edilen 2019 yılında 2 bin 311, 2020 yılında bin 487 ve 2021 yılının ilk 8 ayında ise bin 119 ölümlü-yaralanmalı kaza yaşandı.

DENETLENMEME  VE CEZASIZLIK

Trafik psikoloğu, Çankırı Karatekin Üniversitesi Psikoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yeşim Yasak  toplumda yol verme gibi bir alışkanlık ve kültürün oluşamadığını belirtti. Denetlenmeme ve ceza alınmaması duygusuyla hareket eden sürücülerin yayaların üzerine bile araba sürebildiğini aktaran Yasak,  " 'Eğer ben yaya geçidinde yaklaşınca duraksarsam arkamdaki araba gelir çarpar. Bu yüzden yayanın üzerine sürerim' düşüncesi mevcut" diye konuştu. Yasak, sınıf farkı olmaksızın büyük bir kesiminin yaya geçidi kuralına uymadığını söyledi.

SÜRÜCÜLÜK DAVRANIŞI

Şehir içi ve ara yollardaki genişliğin sürücü de "Bu geniş bir yol, hızlı gidebilirim" algısı oluşturabildiğini söyleyen Yasak, "Kişi bu algı ile beslendiği için sürücülük davranışı yavaşlayamıyor. Ülkemizde her yol arabalar için, sürücü yayayı bir engel olarak görüyor" diyor.

Araç hakimiyeti, araç egemen bir trafik durumu ortaya çıktığını vurgulayan Yasak, sürücülerin ister istemez bundan etkilendiğini söyledi. Yasak şöyle devam etti: "Sürücü, bu kadar geniş yolda araç kullanırken yaya yaklaşınca durmak, yol vermek ona mantıklı gelmiyor."

Ulaştırma profesörü Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı ise, yaya öncelikli yolun Trafik Kanunu'yla birlikte geçerli olduğunu belirterek, farkındalık yaratmak için defalarca kampanyalar düzenlendiğini söyledi.

KAZALAR SÜRÜCÜ KAYNAKLI

Türkiye'de son 10 yılın trafik kazalarının yüzde 90'ının nedenini sürücü hatalarına bağlı olduğunu söyleyen Ilıcalı, "Burada esas olay, bu kadar insan hatasının en önemli nedeni trafikte kalıcı bilinç ve buna yönelik eğitimlerin verilememesi. Bu eğitimlerin okul öncesinde başlaması lazım. Bunu yapamamışız. Sürücü kursuna gidecek ve orada öğrenecek. Kurslara da rağbet yok" ifadelerini kullandı.

Türkiye'de bir trafik kültürünün oluşmamasının insanları bu kadar rahat serbest hareket ettirdiğine dikkat çeken Ilıcalı, "Avrupa'da en küçük emniyet şeridi ihlali yapıldığında bile ayıplanıyor. Türkiye'de ise kabadayılık, drift atmak, makas atmak, arabadan ayağını çıkarmak umursanmıyor" dedi.

Ilıcalı, mevcut ceza sisteminin de yetersiz olduğunu söyleyerek, "Netice itibarıyla yaya geçidinde önceliğe uymayanlara hapis veya ehliyeti alma cezası yok. Cezaların tekrarında müeyyideler var, ama caydırıcı değil" dedi.

Yaya geçidinde çarptı, metrelerce savurduGündem

 cihat.aslan@haberglobal.com.tr

Kaynak: Web Özel