Merkez Bankası'ndan flaş bir faiz hamlesi daha: Reeskont faizleri düşürüldü

Merkez Bankası'ndan flaş bir faiz hamlesi daha: Reeskont faizleri düşürüldü

Merkez Bankası vadesine en çok 3 ay kalan senetlerin reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranını yüzde 18.5'ten yüzde 17.25'e indirdi. Avans işlemlerinde kullanılacak faiz oranı ise yüzde 19.50'den yüzde 18.25'e indi

Merkez Bankası, piyasadaki likiditeyi artırmaya yönelik reeskont ve avans işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranlarını indirdi. Ekonomide genişlemeye yönelik faiz indirimlerine son dönemde hız veren Merkez Bankası, vadesine en çok 3 ay kalan senetlerin reeskont işlemlerinde uygulanacak iskonto faiz oranını yıllık yüzde 18.50'den 1.25 puanlık indirimle yüzde 17.25'e düşürürken, avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranını da yıllık yüzde 19.50'den yine aynı oranda indirimle yüzde 18.25'e düşürdü.

Peki reeskont faiz oranı ne demek? 

En basit şekilde anlatmak gerekirse kredi almak için bankaya müracaat eden bir şirket eğer aldığı bu krediye karşılık bankaya alacak senetleri veriyorsa, genellikle bu senetleri gerçek değeri üzerinden değil bankaya daha ucuza, yani iskontolu olarak verebilir. Bankalar ise örneğin nakit sıkışıklığının yaşandığı dönemlerde nakit ihtiyacını karşılamak için bu alacak senetlerini Merkez Bankası'na götürüp tekrar kırdırma imkanı vardır. Nasıl ki banka, kredi verdiği şirketten senetleri gerçek değerinden bir iskonto karşılığında alıyorsa, banka da Merkez Bankası'na gittiğinde Merkez Bankası bu senetleri bir iskontoyla alır. İşte bu iskonto oranına yeniden iskonto, yani reeskont faiz oranı denir.

Merkez Bankası, çeşitli dönemlerde bu reeskont faiz oranını, piyasalardaki nakit dengesini düzenlemek için kullanır. Örneğin piyasada gereğinden fazla likidite olduğunu düşünüyorsa bu durumda reeskont faiz oranını artırarak bankaların kendisine getirdiği senetlerin karşılığında daha az para verir. Böylece piyasaya daha az likidite enjekte etmiş olur.

Tam tersine eğer Merkez Bankası piyasadaki nakit miktarını artırmak istiyorsa, bu durumda reeskont faiz oranlarını düşürerek alacağı senetler karşılığında daha fazla para öder. Böylece piyasadaki likiditeyi artırarak likiditeyi genişletici bir para politikası yürütebilir.

Merkez Bankası, reeskont faiz oranlarında en son 31 Aralık 2016 tarihinde değişikliğe gitmiş, yüzde 8.75 olan reeskont faiz oranını yüzde 18.50'ye, yüzde 9.75 olan avans faiz oranını ise yüzde 19.50'ye yükseltmişti.

REESKONT FAİZ ORANI NEDİR?

Merkez Bankası ise reeskont ve avans faiz oranlarını şöyle tanımlıyor.

Reeskont; iskonto edilmiş, diğer bir deyişle bir bedel karşılığı el değiştirmiş (iskonto) olan kıymetlerin, bir bedel karşılığında yeniden el değiştirmesini (reiskonto) ifade eder.

Reeskont ve avans işlemleri, Merkez Bankası Kanunu'nun 45. maddesine göre düzenlenmiştir.

Merkez Bankası, bankacılık kesiminin geçici likidite ihtiyaçlarının karşılanması için, bankalar tarafından verilecek ticari senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir. Türkiye'de reeskont işlemindeki tüm koşul ve kurallar, Merkez Bankası tarafından belirlenir. Bunun yanında, reeskont kredilerinin en yüksek sınırı ve kredi türlerine göre limitleri, para politikası ilkeleri doğrultusunda yine Banka tarafından konulur.  

Bu işlemler için Merkez Bankası tarafından uygulanan faize "reeskont faiz oranı" adı verilmektedir.

AVANS FAİZ ORANI NEDİR?

Merkez Bankası reeskonta kabul edebileceği senetler karşılığında avans da verebilmektedir. Avans için teminat olarak alınan bu senetler; ticari senet ve belgeler, devlet tahvilleri ve borsada kayıtlı tahvillerdir. Ekonomideki para arzı ve kredi genişlemesi dikkate alınarak belirlenen reeskont faiz oranı, mevcut durumda uygulanan para politikası kapsamında bir para politikası aracı olarak önemini kaybetmiştir.

1990'DAN BU YANA REESKONT VE AVANS FAİZ ORANLARI

Yürürlük Tarihi (*) Reeskont İşlemlerinde Uygulanan İskonto Oranı (%) Avans İşlemlerinde Uygulanan Faiz Oranı (%)

01.01.1990        40        45

20.09.1990        43        48,25

23.11.1990        45        50,75

15.02.1991        48        54,50

27.01.1994        56        65

21.04.1994        79        98

12.07.1994        70        85

27.07.1994        63        75

01.10.1994        55        64

10.06.1995        52        60

01.08.1995        50        57

02.08.1997        67        80

30.12.1999        60        70

17.05.2002        55        64

14.06.2003        50        57

08.10.2003        43        48

15.06.2004        38        42

13.01.2005        32        35

25.05.2005        28        30

20.12.2005        23        25

20.12.2006        27        29

28.12.2007        25        27

09.04.2009        19        20

12.06.2009        18        19

22.12.2009        15        16

30.12.2010        14        15

29.12.2011        17        17,75

19.06.2012        16        16,50

20.12.2012        13,50   13,75

21.06.2013         9,50     11

27.12.2013        10,25    11,75

14.12.2014        9            10,50

31.12.2016        8,75        9,75

29.06.2018        18,50    19,50

11.10.2019        17.25    18.25